میرزا حیدرعلی ثریا تهرانی

از دانشنامه‌ی اسلامی


میرزا حیدرعلی ثریّا تهرانی، (۱۲۵۰-۱۳۱۸ ش)، ادیب، خوشنویس و شاعر متخلص به «ثریّا» و ملقب به «مجدالادباء»، در دوره ناصرالدین شاه قاجار بود. «خیرالکلام فی مدائح الکرام» و «دیوان اشعار» از جمله آثار اوست.

زندگی‌نامه

میرزا حیدرعلی در سال ۱۲۵۰ شمسی در کرمانشاه متولد شد. وی تحصیلاتش را در همان شهر به پایان رساند، سپس به تهران رفت و نزد حاج سید صادق طباطبایی ظاهراً به پیشه محرری احکام شرعی اشتغال یافت. پس از آن او توانست به دربار قاجار راه یافت و مدتی معلمی بانوان حرم و به ویژه فرح‌السلطنه، دختر ناصرالدین شاه را بر عهده گرفت.

میرزا حیدرعلی تهرانی با شاعران و سخن‌آوران هم‌زمان خود مناظره و مطایبه داشت. در همین دوره، شاعر دیگری به نام محمدحسین تهرانی نیز دارای تخلص «ثریا» بود که میان او و میرزا حیدرعلی بر سر این موضوع مشاجراتی صورت گرفته است.

میرزا حیدرعلی ثریا تهرانی سرانجام در سال ۱۳۱۸ هجری شمسی در تهران درگذشت.

آثار و تألیفات

  • خیرالکلام فی مدائح الکرام، در مدح ائمه اطهار علیهم السلام؛
  • دیوان اشعار؛
  • ماده تاریخ هایی درباره عالمان دوره ناصری؛
  • دیباچه بر دیوان محیط قمی؛
  • دیباچه بر افتخارنامه حیدری؛
  • دیباچه بر حقایق المناقب و اشارات الحسینیه از عنقا طالقانی؛
  • دیباچه‌ بر نسخه‌ای از مثنوی مولوی که میرزا ابوالحسن جلوه آن را آماده چاپ کرده بود؛
  • الغدیریه؛ نمونه‌ای از خوشنویسی های او.

پانویس

  1. عبرت، مدینة الادب، ۵۸۲.
  2. بیانی، احوال و آثار خوشنویسان، ج۱، ص۱۷۳؛ مدرس، ریحانة الادب، ج۵، ص۱۸۴.
  3. عبرت، مدینة الادب، ۵۸۲؛ نیز نک‌: دانش، مقدمه بر دیوان محیط قمی، ص۴۱.
  4. عبرت، مدینة الادب، ۵۸۲.
  5. نک‌: اعتمادالسلطنه، المآثر و الآثار، ج۱، ص۳۰۳؛ آقابزرگ، الذریعة، ج۲، ص۲۵۶-۲۵۷، ج۹، ص۱۸۴، ج۱۶، ص۲۷، ج۲۲، ص۷۱؛ ملی، خطی، ج۱، ص۲۷۳؛ معلم، مکارم الآثار، ج۴، ص۱۳۶۲-۱۳۶۳؛ مرکزی، خطی، ج۱۲، ص۲۸۲۸؛ بیانی، احوال و آثار خوشنویسان، ج۱، ص۱۷۳.

منابع